Wednesday, August 13, 2014

ការជ្រើសរើសម៉ូទ័រអគ្គិសនី

ម៉ូទ័រអគ្គិសនី AC និង DC មានទ្រង់ទ្រាយ និងទំហំខុសៗគ្នាជាច្រើន ដែលខ្លះជាប្រភេទស្តង់ដារ ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាទូទៅ ចំណែកខ្លះទៀតត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ការងារ​ជាក់​លាក់​ណា​មួយ។ បើទោះក្នុងករណីណា​ក៏ដោយ ការជ្រើស​រើស​ម៉ូទ័រអគ្គិសនី គួរតែត្រូវនឹងតម្រូវ​ការ​ម៉ាស៊ីនដែល​ប្រើ​ប្រាស់​ជាមួយវា ដោយមិនអោយ​សីតុណ្ហភាពរបស់​ម៉ូទ័រ លើសពីតម្រិត​អតិបរមាដែល​បានកំណត់​នៅលើ​ម៉ូទ័រ​​ឡើយ។
ខាងក្រោម​នេះ គឺជាចំណុចសំខាន់​ខ្លះៗរបស់​ម៉ូទ័រអគ្គិសនី រួមទាំង​ប៉ារ៉ាមែត្រ​របស់​បន្ទុក សម្រាប់​ជំនួយ​ដល់​ការ​សម្រេចចិត្តជ្រើសរើស៖
  • Mechanical Power Rating កំណត់ដោយ Horsepower (hp) ឬក៏ Watts (W) ដែល 1 hp = 746 W។ ប៉ារ៉ាមែត្រ​សំខាន់​ពីរ ដែលប្រើប្រាស់ដើម្បីស្វែក Mechanical Power Output គឺ កម្លាំងរង្វិល (torque) និងល្បឿន​រង្វិល (speed)។
  • Current (ចរន្ត)
    • Full-load amperes គឺជាបរិមាណលំហូរនៃចរន្តគិតជា អំពែ ដែលម៉ូទ័រទាមទារ​ក្នុងករណី full-load (torque) និងជាទូទៅត្រូវបាន​ហៅថា nameplate amperes។
    • Locked rotor current គឺជាបរិមាណលំហូរនៃចរន្តគិតជា អំពែ ដែលម៉ូទ័រទាមទារ​ក្នុងករណីចាប់ផ្តើមម៉ូទ័រដំបូង (start-up) និងជាទូទៅត្រូវបាន​ហៅថា starting inrush current។
    • Service factor amperes គឺជាបរិមាណលំហូរនៃចរន្តគិតជា អំពែ ដែលម៉ូទ័រទាមទារ​ក្នុងករណី overload (torque)។ ឧទាហរណ៍៖ នៅលើ nameplate របស់ម៉ូទ័រសរសេរ​ថា service factor 1.15 មានន័យថា​ ម៉ូទ័រ​មានលទ្ធភាពក្នុងការដំណើរការ 115% នៃការដំណើរ​ការ​ធម្មតា​របស់ម៉ូទ័រ ដោយមិន​មាន​ការ​ខូចខាត​ទៅលើ​ម៉ូទ័រ។
  • Code Letter ដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីគណនារក Locked rotor current គិតជា Ampere ដោយយើងផ្អែកទៅលើ Code letter ដែលបង្ហាញ​ថា ក្នុង 1 hp មានប៉ុន្មាន kVA។ បន្ទាប់ពីយើង​បាន​ដឹងអំពី Locked rotor current ហើយ យើងអាចស្វែងរកតម្លៃរបស់ឧបករណ៍​ការពារ​សម្រាប់​ម៉ូទ័រ​បាន ដោយយកលើស​ពីតម្លៃរបស់ Locked rotor current។ ហើយ Code letter មានចាប់​ពី​អក្សរ​ A ទៅដល់ V ដោយរៀបពីតម្លៃរបស់ Locked rotor current ពីតូចទៅ​ធំ។
  • Design Letter គឺជាប្រើសម្រាប់​កំណត់​ទៅលើ​ម៉ូទ័រប្រភេទ AC ជាលក្ខណៈ​ស្តង់ដារ ដែលមាន​អក្សរ​ដូចជា​ A, B, C ហើយនិង D ដែល​អក្សរ​និមួយៗ​តំណាង​អោយ​បន្ទុកខុសៗគ្នា (ប្រភេទរបស់បន្ទុក ដែលត្រូវ​បាន​យក​មក​ផ្ជាប់​ជាមួយ​ម៉ូទ័រ)។ មួយវិញទៀត Design Letter ប្រើ​សម្រាប់​សម្គាល់​ចរិកលក្ខណៈ​របស់​ម៉ូទ័រ​ ដែលមាន​ កម្លាំង​រង្វិល តម្លៃចរន្ត​ពេល​ចាប់​ផ្តើមដំបូង​ ហើយនិង ភាពខុសគ្នា​នៃ​ល្បឿន​របស់ rotor ទៅនឹង​ល្បឿនរបស់​ដែន​ម៉ាញេទិច ដែល​ហៅថា slip (មានតែចំពោះ​ម៉ូទ័រ​ប្រភេទ Induction)។ ចំពោះ Design Letter ដែល​គេ​ជ្រើស​រើស​យក​មក Design ជាទូទៅ​គឺអក្សរ B ព្រោះវាមាន​កម្លាំងរង្វិលពេល​ចាប់ផ្តើមដំបូង​ខ្លាំង ដោយត្រូវការ​​ចរន្ត​ល្មម។  ចំពោះប្រភេទដទៃទៀត​ ជាទូទៅ​គេប្រើប្រាស់​នៅក្នុង​ការងារ​ដែល​ចាំបាច់ជាក់លាក់​ណាមួយ។
  • Efficiency គឺជាផលធៀបរវាងតម្លៃអានុភាពមេកានិច ដែល​ផលិតដោយ​ម៉ូទ័រ ទៅនឹង​តម្លៃអានុភាព​អគ្គិសនី ដែលត្រូវការ​ដោយ​ម៉ូទ័រ និងគិតជាភាគរយ។​ មានន័យថា វាត្រូវការ​តម្លៃអានុភាពអគ្គិសនី (តង់ស្យុង និងចរន្ត) ​ដើម្បីផលិត​អានុភាពមេកានិចមកវិញ (កម្លាំង និងល្បឿនរង្វិលរបស់​ម៉ូទ័រ) បាន​ប៉ុន្មានភាគរយ។ ចំពោះ​អានុភាព​ដែល​បាត់បង់​ អាច​ក្លាយទៅជា​កំដៅ។ ចំពោះអានុភាព ដែល​បាត់​បង់​អាច​ទាក់​ទង​ទៅនឹង​កត្តា​ខាងក្រោម​ដូចជា៖
    • Core loss ដែលបាត់​បង់​ដោយសារ​ដែនម៉ាញេទិច និង​ស្នូលដែក
    • Stator និង rotor resistance losses បាត់បង់ដោយសារ​ចរន្ត​ឆ្លងកាត់​រេស៊ីស្តង់​របស់​ stator និង rotor បង្កើត​បាន​ជាកំដៅ ហើយកំដៅនោះក៏អាចមាន​ឥទ្ធិពលមិនល្អ​ ចំពោះម៉ូទ័រផង​ដែរ។
    • Mechanical Losses បាត់បងដោយ​សារ​ការ​កកិត និងកង្ហារ ដែល​ភ្ជាប់​ជាមួយនឹង​ដងរង្វិល បកខ្យល់នៅក្នុងម៉ូទ័រកុំអោយ​ក្តៅ។
    • Stray Losses បាត់បង​ដោយ​សារ​ថាមពលអាមូនិច ដែល​បង្កើតឡើងនៅពេល​ម៉ូទ័រ​ដំណើរការ​មិនទាន់ពេញ​បន្ទុក។
  •  Energy-Efficient Motors កំណត់ពី 75 ទៅ 98 ភាគរយ ចំពោះម៉ូទ័រដែលមាន Energy-Efficiency ខ្ពស់ វា​ស៊ីអានុភាពតិច ដោយសារ​គេផលិតវា​ពី លោហៈធាតុ​ដែល​មាន​គុណភាពខ្ពស់ និងបច្ចេកទេសខ្ពស់។
  • Frame Size ជាទំហំ​របស់ម៉ូទ័រ ជាទូទៅកាលណា Frame Size កាន់តែធំ Horsepower ក៏កាន់តែធំ ចំនែកល្បឿនកាន់តែយឺត។ ចំពោះម៉ូទ័រដែលមាន Frame Size ស្មើ 56 ដងរង្វិលរបស់វា កំពស់ 3.5 អ៊ីង។
  • Frequency: ជា frequency របស់ប្រភពផ្គត់ផ្គង។ ជាទូរទៅគឺ 50 ឬ 60 Hz ទៅតាមតំបន់​ផ្សេងៗគ្នា។ ចំពោះម៉ូទ័រ 50Hz ត្រូវប្រើជាមួយភ្លើងអគ្គិសនី 50Hz ប្រសិនបើយើងយកវាទៅប្រើ​ជាមួយនឹងភ្លើងអគ្គិសនី 60Hz ល្បឿនរបស់វានឹង​កើនឡើង​ប្រមាណ 20% តែ​អាយុកាលរបស់​វា​អាច​នឹង​ថយ​ចុះ។
  • Full-load Speed បង្ហាញអំពីល្បឿន​ ដែលម៉ូទ័រអាច​ដំណើរការ​បាន​ នៅពេល​មានបន្ទុកពេញ។ ឧទាហរណ៍ ម៉ូទ័រ​ 60 Hz មាន Full-load Speed ស្មើនឹង 1,725 rpm។
  • Load Requirements: ចំពោះបន្ទុក ដែលអាច​ប្រើប្រាស់​ជាមួយនឹង​ម៉ូទ័រ​ ត្រូវ​បាន​ចែកចេញជា 4 ប្រភេទ មានដូចជា៖
    • Constant-torque Loads មានកម្លាំងរង្វិលថេរ បើទោះជា​នៅល្បឿនណាក៏ដោយ
    • Variable-torque Loads នៅពេលល្បឿនយឺត កម្លាំងរង្វិលខ្សោយ នៅពេលល្បឿន​ចាប់​ផ្តើម​កើនឡើង កម្លាំងរង្វិលក៏​ចាប់ផ្តើមកើនឡើងដែរ។
    • Constant-horsepower Loads មានន័យថា Horsepower ថេរ គឺនៅពេលល្បឿនយឺត កម្លាំងរង្វិល​ខ្លាំង នៅពេល​ល្បឿនលឿន កម្លាំងរង្វិល​ខ្សោយវិញ។
    • High-inertia loads ជាប្រភេទបន្ទុក​ ដែល​នៅពេល​ចាប់ផ្តើម​ដំបូង ទាមទារ​កម្លាំង​រង្វិល​ខ្លាំង តែនៅពេល​ដំណើរការ​វាត្រូវ​ការ​កម្លាំងរង្វិល​តែ​បន្តិច​បន្តួច​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។
  •  Motor Temperature Ratings: អ៊ីសូឡង់របស់​ម៉ូទ័រ​ ការពារ​រាល់​ផ្នែក​ដែល​មាន​អគ្គិសនី​ឆ្លងកាត់​ទាំងអស់​មិនអោយ​មានទំនាក់​ទំនង​គ្នា​ ដើម្បី​ជៀសវាង​ Short Circuit ដែលអាច​បណ្តាល​អោយ​ម៉ូទ័រឆេះ និងខូច។ អ្វីដែល​ធ្វើអោយ​អ៊ីសូឡង់របស់​ម៉ូទ័រ​មានបញ្ហាគឺ កម្តៅ ព្រោះអាច​ធ្វើអោយ​ខូច​អ៊ីសូឡង់។ ហេតុដូចនេះយើង​ត្រូវ​ជ្រើស​រើស​ម៉ូទ័រ​ដែល​មាន​កម្រិត​សីតុណ្ហភាព​សម​រម្យ​ដែល​អាច​យកមក​ប្រើ​ការ​បាន។ សីតុណ្ហភាព​ទាំងអស់រួមមាន៖
    • Ambient Temperature ជាសីតុណ្ហភាព​អតិបរមា ដែលនៅក្នុងបន្ទប់ ឬជុំវិញម៉ូទ័រ។
    • Temperature Rise ជាសីតុណ្ហភាពនៃរបុំខាងក្នុង​របស់​ម៉ូទ័រ រវាង​ពេល​មិន​ដំណើរការ​ និងពេល​ដំណើរការ​ពេញ​បន្ទុក។
    • Hot-spot Allowance សីតុណ្ហភាពលើស​ ដែលអាច​ទទួលយក​បាន​ មុនពេលម៉ូទ័រ​មាន​បញ្ហា។
    • Insulation Class ជាទូទៅអ៊ីសូឡង់របស់​ម៉ូទ័រ​ត្រូវ​បា​នកំណត់ដោយ​អក្សរតំណាង។
  •  Duty Cycle គឺជារយៈពេលដែល​ម៉ូទ័រ​នឹង​ដំណើរការ​ក្នុងខណៈពេល​ពេញបន្ទុក។ គេចែក​ Duty cycle ជាពីរគឺ continuous duty (ដំណើរការជាប់ ដោយមិនខូច ឬបន្ថយអាយុកាលទេ) និង intermittent duty (ដំណើរការ​ដល់​ពេលណាមួយ ត្រូវឈប់​ដើម្បីអោយ​ម៉ូទ័រ​ចុះត្រជាក់​ មុននឹង​ចាប់​ផ្តើមដំណើរការ​ម្តងទៀត)។
  • Torque និយាយអំពីកម្លាំង​រង្វិល​របស់​ម៉ូទ័រ​ ដោយវាមាន​ដូចជា៖
    • Locked-rotor torque កម្លាំងរង្វិល​អតិបរមានៅពេលចាប់ផ្តើមម៉ូទ័រដំបូង
    • Pull-up torque កម្លាំងរង្វិលទាប​បំផុត​របស់ម៉ូទ័រ នៅចន្លោះ​ពេល​ចាប់​ផ្តើមដំបូង រហូតដល់ល្បឿនដំណើរការ​របស់ម៉ូទ័រ។
    • Breakdown torque ជាកម្លាំងរង្វិលអតិបរមា ដែល​ម៉ូទ័រ​អាចដំណើរការ​បានដោយមិនគាំង ដែលជាទូទៅ​មានតម្លៃ 2 ទៅ 3 ដង​នៃ​កម្លាំងរង្វិល​នៅពេលពេញបន្ទុក។
    • Full-load torque ជាកម្លាំងរង្វិល ដែល​ផ្តល់​ដោយ​ម៉ូទ័រ​ នៅពេល​ពេញបន្ទុក។
  • Motor Enclosure ជាសំបករបស់ម៉ូទ័រ ដែលការពារពី​មជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ នៅពេល​ម៉ូទ័រ​ដំណើរការ។ យើងត្រូវ​ជ្រើសរើស enclosure អោយត្រូវនឹង​ការងារ​របស់យើង បើពុំនោះទេ វាអាចប៉ះពាល់​ដល់​ដំណើរការ​ និងអាយុកាល​របស់​ម៉ូទ័របាន។ ជាទូទៅ​ enclosure គេចែកចេញជាពីរ​គឺ Open (មានចន្លោះអោយ​ខ្យល់ចេញចូល ពីខាងក្នុង​និង​ខាងក្រៅម៉ូទ័រ) និង Closed (បិទជិតមិនអោយ​មាន​ខ្យល់ចេញចូល)។