Multiplexing

នៅក្នុង​ប្រព័ន្ធទូរគមនាគមន៍ និងបណ្តាញកុំព្យូទ័រ Multiplexing គឺជាវិធីសាស្ត្រ ដែល​គេ​ប្រើប្រាស់​ដើម្បីអនុញ្ញាតអោយ message signal របស់ analog ឬក៏ data streams របស់ digital រួមបញ្ចូលគ្នា ដើម្បី​បញ្ជូននៅក្នុង​ medium តែមួយ។ ដូចនេះយើង​ឃើញថា គោល​ដៅនៃ​ការ​ប្រើប្រាស់ multiplexing គឺ​ដើម្បីចែក​រំលែក​ capacity នៃ channel ធំមួយ ទៅជា​ channel តូចៗ។ ចំពោះ​ multiplex signal ត្រូវបានបញ្ជូន​នៅក្នុង​ channel មួយ ដែល​ medium របស់វាអាចជា ខ្យល់ និង​ខ្សែ​ជាដើម។
ឧបករណ៍​ដែល​ប្រើប្រាស់​ដើម្បីធ្វើ​ multiplex ហៅថា Multiplexer (MUX) និងឧបករណ៍​បម្លែង​ត្រលប់​មកវិញហៅថា Demultiplexer (DEMUX ឬ DMX)។
ចំពោះបច្ចេកវិទ្យា​ក្នុង​ការធ្វើ multiplexing ត្រូវបានចែក​ជាប្រភេទ​ផ្សេងៗគ្នា ដូចជា៖

• Space-division multiplexing (SDM)
• Frequency-division multiplexing (FDM)
• Time-division multiplexing (TDM)
• Code division multiplexing (CDM)

ការប្រើប្រាស់ Multiplexing

Telegraphy

បច្ចេកវិទ្យាក្នុង​ការ​ទំនាក់ទំនង​ដំបូងបំផុត គឺប្រើប្រាស់​ខ្សែ ដូចនេះ​ដើម្បីអោយ​ចំណេញ​ គេ​ត្រូវ​ប្រើ Multiplexing។ ចំពោះការ​ពិសោធន៍ដំបូង គេអាច​អោយ​ message ពីរ​ផ្សេងគ្នា ធ្វើដំណើរ​ក្នុង​ទិសដៅ​ផ្ទុយ​គ្នា​នៅក្នុង​ពេល​ដំណាលគ្នា ដោយ​ដំបូង​គេ​ប្រើប្រាស់ battery នៅចុង​ទាំងសង​ខាង និង​បន្ទាប់មក​ដាក់​នៅតែ​ចុង​ម្ខាង។

Telephony

បណ្តាញទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ multiplex ជាមួយនឹង​បណ្តាញ​ផ្សេងដទៃទៀត ដែលនៅ​ក្នុង​តំបន់​ជាមួយគ្នា បន្ទាប់មក​បញ្ជូន​ទៅកាន់ CSO (Central Switching Office) ដោយ​ប្រើ​ប្រាស់​តែ​ខ្សែ​ប៉ុន្មានសរសៃ​ប៉ុណ្ណោះ។ ចំពោះ DSL (Digital subscriber line) ក៏ត្រូវ​ប្រើ​តាម​វិធីនេះ​ផងដែរ។
វិធីសាស្ត្រ​មួយ​នៃ​ multiplexing គឹ FITL (Fiber In The Loop) ដែលប្រើ​ប្រាស់​ខ្សែអ៊ុបទិច ជាខ្សែ​បណ្តាញ។ វាមិន​ត្រឹមតែ​ប្រើ​សម្រាប់​ភ្ជាប់ពី POTS ទៅកាន់ PSTN ប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែគេក៏ប្រើវាជំនួស​ DSL ដោយធ្វើការ​ភ្ជាប់ដោយ​ផ្ទាល់​ទៅកាន់ខ្សែ Ethernet។ ចំពោះ Protocol ដែលជារឿយៗ​ត្រូវ​បា​ន​ប្រើ​ប្រាស់​នៅក្នុងការ​ទំនាក់ទំនង​គឺ ATM (Asynchronous Transfer Mode)។
យើងឃើញ​ថា​ ដោយសារ​តែ​ data ដែល​បញ្ជូនទាំងអស់ ត្រូវ​បាន​ multiplex បញ្ជូលគ្នា ដូច​នេះយើង​មិនអាច​ចូលទៅ​កាន់ data ណាមួយ ដោយមិន​បានឆ្លងកាត់ demultiplexer ទេ។ ដូចនេះ​ការ​ទំនាក់ទំនង​មើលទៅ​ហាក់ដូចជាមាន security ខ្ពស់ បើទោះ​ជា data មិនត្រូវបាន​ encrypt ក៏ដោយ។

Video Processing

បើចំពោះវិដេអូ multiplexing ចង់សំដៅ​ទៅលើដំណើរការ​បញ្ជូន MPEG transport stream ដែល​មាន​សម្លេង និងរូបភាពមានចលនាជាមួយ​គ្នា។ នៅក្នុង​វិដេអូប្រភេទឌីជីថល transport stream គឺជាលក្ខណៈ​នៃ container format ដែល​មាន​ទាំង metadata និងពត៌មាន​ដទៃទៀត ដូចជា​ subtitle។ សម្លេង ហើយនិង​រូបភាព​មាន​ចលនា (វិដេអូ​ដែល​គ្មានសម្លេង) អាចមាន​ bit rate ប្រែប្រួល​ទៅតាម​ពេលវេលា។ ចំពោះ software ដែល​បង្កើត​ transport stream ឬ container ជាទូទៅ​គេហៅថា statistical multiplexor ឬ Muxer។ ចំណែក Demuxer ជា software ដែល​ពន្លាត component (សម្លេង រូបភាព...) ដែលមាននៅ​ក្នុង​ stream ឬ container ចេញពីគ្នា។

Digital broadcasting

នៅក្នុងបណ្តាញ​ទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុ ប្រភេទ digital មាន data stream ដែលមាន​ bit-rate ប្រើប្រួល​មួយចំនួន​ ត្រូវបាន​ធ្វើ multiplexing បញ្ជូលគ្នា ទៅជា transport stream ដែលមាន bit-rate fixed មួយ។ ដូចនេះ យើងអាច​បញ្ជូន channel របស់វិដេអូ និង​សម្លេង​មួយចំនួន នៅលើ​ channel ប្រេកង់​ដូចគ្នា ក្នុងពេល​ដំណាលគ្នា សម្រាប់​ការប្រើប្រាស់​ខុសគ្នា។

Analog broadcasting

នៅក្នុង​ការ​ផ្សាយ​វិទ្យុប្រភេទ AM FM និងវិទ្យុ​ដទៃទៀត multiplexing គឺជា​ process នៃការ​បូកបន្ថែម subcarrier ទៅលើ signal សម្លេង​ ដោយប្រើ​ប្រាស់ modulation មុននឹង​វា​ត្រូវ​បាន​បញ្ជូនចេញ​តាម​ transmitter។